Στη διάρκεια του ενός χρόνου που πέρασα στο Ισραήλ, βίωσα εντελώς απρόσμενα έντονες μνήμες από την παιδική μου ηλικία, μνήμες από το μεγάλωμά μου πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα, κατά την «κανονικοποίηση» της Κομμουνιστικής Τσεχοσλοβακίας. Το διαχωριστικό τείχος μας εμπόδιζε να αλλάξουμε στρατόπεδο, μας προστάτευε από τις εξωτερικές επιρροές και από τους εαυτούς μας. Η οικειότητα με μια αυστηρά οριοθετημένη περιοχή, που αναπαραγόταν ανάμεσα σε ένα τείχος και τη θάλασσα, άρχισε να συνδέεται και να συμπίπτει με τις εικόνες στο μυαλό μου. Στην ατμόσφαιρα πλανιόταν ένταση και μια αίσθηση σωματικού και ψυχολογικού κινδύνου – βαθιά ανθρώπινα συναισθήματα που δε μπορεί κανείς να αγνοήσει.
Οι μετακινήσεις μου προς και από το Ισραήλ σε μια σειρά από συνοριακούς ελέγχους και ο έλεγχος των δισκετών και των σκληρών δίσκων του υπολογιστή μου από τους φρουρούς ασφαλείας στα αεροδρόμια. Μετά από διάφορα περιστατικά σύντομης αστυνομικής κράτησης στο Ισραήλ, άρχισα να καταλαβαίνω ότι δε μπορούσα να απορρίψω την ιδέα ότι ήμουν υπό επιτήρηση. Οι κυβερνήσεις εξηγούν τέτοιου είδους πράξεις ως «μέτρα ασφαλείας», αλλά για μένα ήταν δύσκολο να το αποδεχτώ 20 ολόκληρα χρόνια μετά από το τέλος του κομμουνιστικού καθεστώτος. Κατά κάποιον τρόπο, βρέθηκα πίσω στο παρελθόν, να αξιολογώ καταστάσεις με μια ήπια αίσθηση παράνοιας.
Είναι πιθανό ότι οι υπηρεσίες ασφαλείας του Ισραήλ έχουν καταγράψει όλες τις κινήσεις μου. Σκέφτομαι ότι μια τέτοια έκθεση επιτήρησης θα ήταν το καταλληλότερο κείμενο γι’ αυτό το βιβλίο. Αλλά, υπάρχουν μερικά πράγματα στη ζωή που είναι προδιαγεγραμμένο να μην τα καταλάβουμε ποτέ, που δεν μπορούμε να τα αποδείξουμε, να τα διαψεύσουμε ή να τα αποφύγουμε.
Martin Kollar