Εκεί που το αγαπημένο πρόσωπο έφυγε ξαφνικά. Συνήθως στην στροφή, στην άκρη, καμιά φορά και στη μέση του δρόμου. Μνημείο για τον νεκρό, σπαρακτική υπόσχεση διατήρησης της μνήμης, παράκληση για ανάπαυση, παρηγορία των συγγενών. Κατασκευή λιτή ή περίτεχνη, λιγότερο ή περισσότερο θρησκευτική, με την φθορά του χρόνου άλλοτε να ακυρώνει κι άλλοτε να επιτείνει την αρχική πρόθεση. Διάσπαρτα σε όλη την ελληνική επικράτεια, πολιτισμικό συστατικό της χώρας, τα εικονοστάσια επέχουν ακόμα και θέση σήματος κινδύνου, χρηστική προειδοποίηση για μια επικίνδυνη στροφή. Η Μαρίλια Φωτοπούλου καταγράφει, μελετά και ερμηνεύει αυτές τις ιδιαίτερες αρχιτεκτονικές κατασκευές, τις συνυφασμένες με τον θάνατο αλλά και με την πίστη, ή την ελπίδα έστω, για μια σωτηρία. Παρά, ή εξ αιτίας του φωτογραφικού ρεαλισμού και της ηθελημένης απόστασης που διατηρεί η Φωτοπούλου, το δέος για τον θάνατο, η συντριβή, η απελπισία, αναδύονται μέσα από την αντίστιξη με τον περιβάλλοντα χώρο και τις συχνά αναπάντεχες φυσικές και πολιτισμικές συνευρέσεις. Ο ρεαλισμός, άθελά του, γίνεται συχνά μαγικός. Μαζί με τις μάντρες, τα ξερόχορτα, τους ξεβαμμένους τοίχους, τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα, τα σκουπίδια και το αταίριαστο σκηνικό που συχνά περιβάλλει τα εικονοστάσια, το εσωτερικό τους με τα εικονίσματα, με την φωτογραφία του νεκρού, με το αναμμένο ή σβηστό καντηλέρι, με τις πρόχειρες, αυτοσχέδιες και συχνά κωμικοτραγικές λύσεις για τις πρακτικές ανάγκες, αντανακλούν σε μικροκλίμακα την ιδιοσυστασία των ανθρώπων και του πολιτισμού που τα δημιούργησε. Αυτές οι εικόνες είναι ένα πρώτο δείγμα μιας έρευνας που ξεκίνησε πρόσφατα και που συνεχίζεται, καθώς δείχνει να είναι πολιτισμικά χρήσιμη και φωτογραφικά απολαυστική.
Πάνος Κοκκινιάς