Βολεύομαι στον καναπέ. Ανεβάζω τα πόδια μου.
Όπως θα έκανα αν ήμουν στο σπίτι.
Ή στο σπίτι των γονιών μου.

Το «My Family» είναι μια σειρά από εικοσιένα πλασματικά οικογενειακά πορτρέτα. Η Van IJken πλησίαζε αγνώστους στον δρόμο, με μοναδικό κριτήριο τα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά, και τους ζητούσε να ποζάρουν γι’ αυτήν σαν να ήταν αδέλφια της. Οι άγνωστοι άρχισαν να μοιάζουν με αδέλφια της. Τα αδέλφια που δεν έχει, καθώς είναι μοναχοπαίδι. Η Van IJken δημιούργησε την εικόνα μιας οικογένειας που δεν έχει.

Το «My Family» αναφέρεται στη μεταβαλλόμενη φύση της οικειότητας στη σύγχρονη ζωή, όπου οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο έχουν ξεθωριάσει. Τελικά, η σειρά αυτή θέτει το ερώτημα πώς αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και το κοινωνικό μας πλαίσιο και ποιον ρόλο παίζουν σ’ αυτό τα οικογενειακά πορτρέτα και η δομή τους.

Στα πλαίσια της έκθεσης “Good Advice & Other Recipes”

Επιμέλεια: Ηλίας Λόης

Συμμετέχουν: Deanna Dikeman, Elizabeth Hibbard, Judith van IJken, Μαρία Μαυροπούλου, Κοσμάς Παυλίδης, Αντωνία Πετρίτη, Birthe Piontek, Peter Puklus, Martina Zanin

Η μητέρα μιας φίλης του είναι απόφοιτη της Σχολής Καλών Τεχνών. Αυτό είναι ολοφάνερο στην είσοδο του σπιτιού, όπου υπάρχει ένα έργο μεγάλων διαστάσεων, στη σύνθεση του οποίου έχουν συμβάλει όλα τα μέλη της οικογένειας. Πριν από κάποια χρόνια, ως φοιτητής φωτογραφίας εκείνος και ως σπουδάστρια υποκριτικής εκείνη, δοκίμασαν κάποιες λήψεις στη βεράντα του σπιτιού της, στις αρχές του καλοκαιριού. Όταν η μητέρα της επέστρεψε σπίτι, την κάλεσε μέσα και το αγόρι την έχασε για παραπάνω από μισή ώρα. Αναζητώντας την στο σπίτι, την εντόπισε στα πιο ψηλά ράφια της ντουλάπας, λυπημένη από την επίπληξη της μητέρας της. Ο λόγος ήταν ότι δε φορούσε κάλτσες στη βεράντα.

Οι αναμνήσεις των οικογενειακών ταξιδιών της παιδικής ηλικίας οδηγούν τον Κοσμά Παυλίδη μακριά από το πολύβουο αστικό περιβάλλον, όπου παρεκκλίνει δημιουργικά από τα χαρακτηριστικά της τοπιογραφίας. Στη σειρά «Ηλιόλουστες Μέρες/Μια αληθινή Ιστορία», ο δημιουργός δεν αναζητά μόνο θέματα που αφορούν τον τρόπο ζωής μακριά από την πόλη, αλλά αντιμετωπίζει φιγούρες, αντικείμενα και πλάσματα που κάποιες φορές θα κινούσαν έντονα το ενδιαφέρον και άλλες φορές θα αναστάτωναν ένα παιδί στην ανέμελη περιπλάνηση του. H Deanna Dikeman φωτογραφίζει επί τρεις δεκαετίες τους γονείς της, καθώς αποχωρεί από τις επισκέψεις της στο πατρικό της σπίτι. Το έργο «Leaving and Wavin’g» είναι μια ιστορία για τη γήρανση, τη θλίψη αλλά και την πολυεπίπεδη σημασία του αποχαιρετισμού. Τη σχέση εξουσίας-αγάπης που αναπτύσσεται μεταξύ μητέρας-κόρης και την κατασκευή της θηλυκότητας μέσα από τον χώρο της οικογενειακής δομής θίγει η Elisabeth Hibbard στην ενότητα «Dear Mili». Οι ανησυχίες για τη δημιουργία οικογένειας σ’ έναν κόσμο που μπορεί μεν να είναι τεχνολογικά πιο εξελιγμένος από ποτέ, αλλά που παραμένει απρόβλεπτος και ασταθής, είναι παρούσες στο έργο. Στο νέο του photobook «The Here Mother – How to Build a house», ο Peter Puklus καταπιάνεται με την αμφισβήτηση των στερεοτυπικών ρόλων των φύλων μέσα στον θεσμό της οικογένειας, δημιουργώντας αυτοπορτρέτα, staged φωτογραφίες και γλυπτά. H Birthe Piontek εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνονται οι ατομικές σχέσεις σε μια οικογένεια από τις διαδικασίες της ενηλικίωσης, της γήρανσης και -τελικά- της αποδέσμευσης. Το έργο ασχολείται με τα στοιχεία που δημιουργούν μια οικογένεια -όχι μόνο τα γονίδια, αλλά και τις ιστορίες και τα μυστικά, τα αντικείμενα με τα οποία περιβάλλονται τα μέλη της οικογένειας από γενιά σε γενιά. Μέσα από την ενότητα «Abendield» δίνει, επίσης, μεγάλη προσοχή και στο «ανείπωτο», που είναι μοναδικό σε κάθε οικογένεια. H Μαρία Μαυροπούλου εξετάζει συχνά τα τελευταία χρόνια τον τρόπο με τον οποίο επιδρά η τεχνολογία στην καθημερινή επικοινωνία των ανθρώπων. Στο παρουσιαζόμενο έργο της «Family Portraits» επικεντρώνεται στο εσωτερικό της οικίας. Η Αντωνία Πετρίτη καταπιάνεται με την καθημερινότητα των νέων, βάζοντας στο επίκεντρο του diary της τα στάδια της ανεξαρτητοποίησης, το θαρραλέο νεανικό «άνοιγμα των φτερών» και την απόρριψη του πατριαρχικού προτύπου της νοικοκυράς. Η Martina Zanin απεικονίζει την πολυσύνθετη σχέση μεταξύ της ίδιας, της μητέρας της και του «άνδρα», μιας όχι σταθερής, αλλά πολλαπλής φιγούρας που αναπαρίσταται κυρίως ως απουσία στο έργο. Η σειρά φωτογραφιών «I made them run away», συνδυάζοντας αρχειακό υλικό, γράμματα της μητέρας της φωτογράφου και φωτογραφίες, συγκεντρώνει αναμνήσεις από το παρελθόν και συναισθήματα του παρόντος, για να εξερευνήσει τη δυναμική των συναισθηματικών σχέσεων: την ανάγκη για προσοχή, τις προσδοκίες που προκαλούν απογοήτευση, ανασφάλεια και κρίση. Μπορούμε τελικά να επιλέξουμε την οικογένειά μας, σύμφωνα με την ενότητα «My Family» της Judith Van Ijken, στην οποία η δημιουργός φωτογραφίζεται παρέα με εντελώς αγνώστους και το τελικό αποτέλεσμα μας κάνει να αναρωτιόμαστε για τη λειτουργία της αναμνηστικής φωτογραφίας. Οι ρόλοι, η δομή και η χρησιμότητα της οικογένειας συνεχώς αλλάζουν. Η αμφισβήτηση της παράδοσης και των συμβουλών των προηγούμενων γενεών αποτελούν συνήθως σημαντικά συστατικά της εξέλιξης της, ενώ παράλληλα η επιλεκτική διατήρησή τους μοιάζει πρόκληση, αλλά και πολλές φορές αυθόρμητη δράση. Η ομαδική έκθεση φωτογραφίας «Good advice & Οther Recipes», αποφεύγοντας να αξιοποιήσει έργα που σχετίζονται αυστηρά με την έννοια του ντοκουμέντου, επιχειρεί να φέρει κοντά ενότητες φωτογραφιών που αντανακλούν τον διαρκώς μεταβαλλόμενο θεσμό της οικογένειας και να αναδείξει την πολυπλοκότητα της εξέλιξης του.